BOOK CHAPTER (116-139)
Zasada domniemania niewinności w Konstytucji III RP – teoria a praktyka
More details
Hide details
1 |
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie |
KEYWORDS
ABSTRACT
This paper analyzes the application of the presumption of innocence principle in Polish law and international law. According to this principle, the accused is presumed innocent until his or her guilt is proven and established by a final judgment. This principle is one of the basic guarantees of the protection of the rights of the accused, and - which should be particularly emphasized - is the only praesumptio iuris that has acquired the status of a procedural principle of constitutional rank in modern criminal proceedings.
Unfortunately, the theory and practice regarding compliance (by politicians, individuals not holding public office, bloggers, content creators and authors of comments on social media, public authorities, and the media in general) with the presumption of innocence principle are often very different. The fact that not only politicians, but also TV and radio reporters often make assumptions about the outcome of an unfinished trial in their feature articles, reports, and columns is unacceptable. As a result, the presumption of innocence principle often takes second place to the medieval principle of presumption of guilt of the accused.
The paper takes into account the legislation in force as of June 1, 2025.
REFERENCES (26)
1.
Borek M., Ciężar dowodu i jego domniemana obecność w polskim procesie karnym, [w:] P. Czarnecki, M. Czerwińska (red.), Katalog dowodów w postępowaniu karnym, Warszawa 2014.
2.
Bransztetel M., Zasada domniemania niewinności a media, Prokuratura i Prawo 2006, nr 9.
3.
Chmiel A., Geneza i kształtowanie się zasady domniemania niewinności w rzymskim procesie karnym, Zeszyty Prawnicze 24.3/2024.
4.
Dolling D., Gossel K. H., Waltoś S., Relacje o przestępstwach i procesach karnych w prasie codziennej w Niemczech i w Polsce, Kraków 1997.
5.
Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2012.
6.
Dziembowski R., Szczechowicz K., Prawne gwarancje dostępu mediów do procesów sądowych a sprawozdawczość prasowa,
https://uwm.edu.pl/mkks/wp-con..., dostęp. 20.05.2025 r.
7.
Garlicki L., Pojęcie i cechy sądu w świetle orzecznictwa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka [w:] A. Szmyt (red.), Trzecia władza: Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia, 24-26 kwietnia 2008 r., Gdańsk 2008.
8.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 1998.
9.
Jaskiernia A., Standardy Rady Europy dotyczące wolności słowa w odniesieniu do relacji prasowych z działań wymiaru sprawiedliwości [w:] J. Jaskiernia (red.), Transformacja systemów wymiaru sprawiedliwości, t. I, Pozycja ustrojowa władzy sądowniczej i uwarunkowania transformacji, Toruń 2011.
10.
Jezusek A., Domnieanie winy w prawie karnym materialnym a procesowe domniemanie niewinności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2016, Rok LXXVIII – zeszyt II.
11.
Kmiecik R. (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, Warszawa 2008.
12.
Kozak E., Zasada domniemania niewinności według poglądów doktryny i stanowiska judykatury. Rozważania nad krajowym i międzynarodowym porządkiem prawnym, Zeszyty Prawnicze 2023, nr 3.
13.
Kruszyński P., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 1983.
14.
Mazur K., Historyczny rozwój zasady domniemania niewinności, Annales Canonici 2024, nr 20.
15.
Mazur M., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1971.
16.
Przybyszewska-Szter B., Wolności i prawa osobiste, [w:] M. Chmaj (red.), Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, Warszawa 2023.
17.
Roy Du i Malaurie przeciwko Francji, orzeczenie z 3 października 2000 r., skarga nr 34000/96. Zob. M.A. Nowicki, Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 1999-2004, Zakamycze 2005.
19.
Sobczak J., Prawo prasowe, komentarz, Warszawa 2008.
20.
Sobczak J., Relacje z procesów sądowych a obowiązek powstrzymania się od formułowania opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia I instancji [w:] Wymiar sprawiedliwości a media, [w:] J. Sobczak, G. Tylec (red.), Warszawa-Opole 2012.
21.
Sowiński P. K., Domniemanie niewinności w ujęciu prawa krajowego i pozakrajowego, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2024, nr 2 (78).
22.
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.
23.
Waltoś S., Proces karny, Zarys systemu, Warszawa 2016.
24.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2009.
25.
Waltoś S., Domniemanie niewinności w świecie mediów, [w:] I. Nowikowski (red.), Problemy stosowania prawa sądowego. Księga ofiarowana Profesorowi Edwardowi Skrętowiczowi, Lublin 2007.
26.
Wolter W., Nauka o przestępstwie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.