PL EN
Wydawnictwo
AWSGE
Akademia Nauk Stosowanych
WSGE
im. Alcide De Gasperi
ROZDZIAŁ KSIĄŻKI (116-139)
Zasada domniemania niewinności w Konstytucji III RP – teoria a praktyka
 
Więcej
Ukryj
1
Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie
 
 
SŁOWA KLUCZOWE
STRESZCZENIE
W niniejszym artykule poddano analizie obowiązywanie zasady domniemania niewinności w prawie polskim oraz w prawie międzynarodowym. Zasada ta oznacza, że oskarżonego uznaje się za niewinnego, dopóki jego wina nie zostanie udowodniona i stwierdzona prawomocnym wyrokiem. Zasada ta stanowi obecnie jedną z podstawowych gwarancji ochrony praw oskarżonego, oraz (co zasługuje na szczególne podkreślenie), jest jedyną praesumptio iuris, która we współczesnym postępowaniu karnym uzyskała status zasady procesowej, i to rangi konstytucyjnej. Niestety teoria a praktyka odnośnie przestrzegania (przez polityków, osoby fizyczne nie pełniących funkcji publicznych, blogerów, tworzących i komentujących posty w mediach społecznościowych, organy władzy publicznej i szerokorozumiane media) zasady domniemania niewinności, to często dwa różne stany. Co niedopuszczalne to najczęściej nie tylko politycy, ale i reporterzy telewizyjni i radiowi przesądzają w sprawozdaniach, reportażach i felietonach o wyniku niezakończonego procesu. Tak więc często zasada domniemania niewinności przegrywa ze średniowieczną zasadą domniemania winy oskarżonego. Artykuł uwzględnia stan prawny obowiązujący na dzień 01 czerwca 2025 r.
 
REFERENCJE (26)
1.
Borek M., Ciężar dowodu i jego domniemana obecność w polskim procesie karnym, [w:] P. Czarnecki, M. Czerwińska (red.), Katalog dowodów w postępowaniu karnym, Warszawa 2014.
 
2.
Bransztetel M., Zasada domniemania niewinności a media, Prokuratura i Prawo 2006, nr 9.
 
3.
Chmiel A., Geneza i kształtowanie się zasady domniemania niewinności w rzymskim procesie karnym, Zeszyty Prawnicze 24.3/2024.
 
4.
Dolling D., Gossel K. H., Waltoś S., Relacje o przestępstwach i procesach karnych w prasie codziennej w Niemczech i w Polsce, Kraków 1997.
 
5.
Dziadzio A., Powszechna historia prawa, Warszawa 2012.
 
6.
Dziembowski R., Szczechowicz K., Prawne gwarancje dostępu mediów do procesów sądowych a sprawozdawczość prasowa, https://uwm.edu.pl/mkks/wp-con..., dostęp. 20.05.2025 r.
 
7.
Garlicki L., Pojęcie i cechy sądu w świetle orzecznictwa Europejskiej Konwencji Praw Człowieka [w:] A. Szmyt (red.), Trzecia władza: Sądy i trybunały w Polsce. Materiały Jubileuszowego L Ogólnopolskiego Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego, Gdynia, 24-26 kwietnia 2008 r., Gdańsk 2008.
 
8.
Grzegorczyk T., Tylman J., Polskie postępowanie karne, Warszawa 1998.
 
9.
Jaskiernia A., Standardy Rady Europy dotyczące wolności słowa w odniesieniu do relacji prasowych z działań wymiaru sprawiedliwości [w:] J. Jaskiernia (red.), Transformacja systemów wymiaru sprawiedliwości, t. I, Pozycja ustrojowa władzy sądowniczej i uwarunkowania transformacji, Toruń 2011.
 
10.
Jezusek A., Domnieanie winy w prawie karnym materialnym a procesowe domniemanie niewinności, Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Socjologiczny 2016, Rok LXXVIII – zeszyt II.
 
11.
Kmiecik R. (red.), Prawo dowodowe. Zarys wykładu, Warszawa 2008.
 
12.
Kozak E., Zasada domniemania niewinności według poglądów doktryny i stanowiska judykatury. Rozważania nad krajowym i międzynarodowym porządkiem prawnym, Zeszyty Prawnicze 2023, nr 3.
 
13.
Kruszyński P., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 1983.
 
14.
Mazur K., Historyczny rozwój zasady domniemania niewinności, Annales Canonici 2024, nr 20.
 
15.
Mazur M., Kodeks postępowania karnego. Komentarz, Warszawa 1971.
 
16.
Przybyszewska-Szter B., Wolności i prawa osobiste, [w:] M. Chmaj (red.), Konstytucyjne wolności i prawa w Polsce, Warszawa 2023.
 
17.
Roy Du i Malaurie przeciwko Francji, orzeczenie z 3 października 2000 r., skarga nr 34000/96. Zob. M.A. Nowicki, Nowy Europejski Trybunał Praw Człowieka. Wybór orzeczeń 1999-2004, Zakamycze 2005.
 
18.
Smardz E., Zasada domniemania niewinności a dziennikarska sprawozdawczość sądowa. https://czasopisma.marszalek.c..., dostęp: 15.05.2025 r.
 
19.
Sobczak J., Prawo prasowe, komentarz, Warszawa 2008.
 
20.
Sobczak J., Relacje z procesów sądowych a obowiązek powstrzymania się od formułowania opinii co do rozstrzygnięcia w postępowaniu sądowym przed wydaniem orzeczenia I instancji [w:] Wymiar sprawiedliwości a media, [w:] J. Sobczak, G. Tylec (red.), Warszawa-Opole 2012.
 
21.
Sowiński P. K., Domniemanie niewinności w ujęciu prawa krajowego i pozakrajowego, Przegląd Prawa Konstytucyjnego 2024, nr 2 (78).
 
22.
Tęcza-Paciorek A., Zasada domniemania niewinności w polskim procesie karnym, Warszawa 2012.
 
23.
Waltoś S., Proces karny, Zarys systemu, Warszawa 2016.
 
24.
Waltoś S., Proces karny. Zarys systemu, Warszawa 2009.
 
25.
Waltoś S., Domniemanie niewinności w świecie mediów, [w:] I. Nowikowski (red.), Problemy stosowania prawa sądowego. Księga ofiarowana Profesorowi Edwardowi Skrętowiczowi, Lublin 2007.
 
26.
Wolter W., Nauka o przestępstwie, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1973.
 
Journals System - logo
Scroll to top