PL EN
Wydawnictwo
AWSGE
Akademia Nauk Stosowanych
WSGE
im. Alcide De Gasperi
BOOK CHAPTER (102-122)
Socio-Cultural Conditions of Education as a Subject of General Pedagogy Research: Challenges, Perspectives, and Development Directions
 
 
More details
Hide details
1
Akademia Nauk Stosowanych WSGE im. A. De Gasperi w Józefowie
 
 
KEYWORDS
ABSTRACT
This article examines the socio-cultural determinants of education as a fundamental subject within general pedagogy. It highlights the inseparable connection between educational processes – both socialization (upbringing, formation) and instruction – and the specific social, cultural, economic, and political contexts in which both the learner and educator operate. The study discusses key influencing factors such as family, peer groups, national traditions and cultural heritage, economic resources, and state educational policies. Emphasis is placed on the multidimensional nature of these determinants, which may have both beneficial and adverse effects on educational outcomes. The article advocates for an interdisciplinary approach that incorporates cultural values and norms in the development of contemporary education systems. Furthermore, it addresses the challenges faced by modern education amid dynamic socio-cultural transformations and different types of crises as well as proposes Christian pedagogy as one perspective that maintains a humanistic orientation focused on the holistic development of the individual.
INFORMATION ABOUT ANTI-PLAGIARISM CHECKING AND PEER REVIEW
Article has been screened for originality
 
REFERENCES (61)
1.
Adamowicz, M., Kmieciński, M. (2017). Finansowanie oświaty w jednostkach samorządy terytorialnego w Polsce. Rozprawy Społeczne, 11(1), s. 68-78. Dostęp on-line: https://doi.org/10.29316/rs.20... (30.07.2025).
 
2.
Banaszak, A. (2015). The educational systems in Poland, Turkey and Japan. w: M. Sitek, M. Łęski (red.), Opportunities for cooperation between Poland and Asia, ss. 177-189. Józefów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide De Gasperi.
 
3.
Banaszak, A. (2016). Equality of the educational opportunities for children and young people from the rural area. Journal of Modern Science 28 (1), s. 105-124.
 
4.
Banaszak, A. (2025). Edukacja zdrowotna w szkołach a głos Kościoła: konflikt wartości czy potrzebna debata. Kościół I Prawo, 14(1), s. 9–30. Dostęp on-line: https://czasopisma.tnkul.pl/in... (30.07.2025).
 
5.
Bartak, J. (2019). Instytucjonalne uwarunkowania nierównoci szans edukacyjnych w Polsce. Nierówności Spoleczne a wzrost gospodarczy, nr 57, s. 387-401.
 
6.
Centralna Komisja Egzaminacyjna. Wyniki w zależności od lokalizacji szkoły. Dostęp on-line: https://www.gov.pl/attachment/... (02.06.2025).
 
7.
Chałas, K. (2018). Dydaktyczny Wymiar integralnego rozwoju i wychowania osoby ucznia w świetle koncepcji Stefana Kunowskiego i podstawy programowej. Roczniki Pedagogiczne, tom 10(46), no 2, 75-102. Dostęp on-line: https://ojs.tnkul.pl/index.php... (30.07.2025).
 
8.
Concilium Oecumenicum Vaticanum II. (1964). Inter mirifica. Acta Apostolicae Sedis, 56, s. 145–157.
 
9.
Concilium Oecumenicum Vaticanum II. (1966). Declaratio de educatione christiana Gravissimum educationis. Acta Apostolicae Sedis, 58, s. 728–739.
 
10.
Dykasteria Nauki Wiary, Dykasteria Kultury i Edukacji (2025). ANTIQUA ET NOVA Nota na temat relacji pomiędzy sztuczną inteligencją a inteligencją ludzką. Dostęp on-line: https://www.ekai.pl/wp-content... (01.08.2025).
 
11.
Dzierżek, A. (2024). Najciekawsze fakty o najlepszych systemach edukacji na świecie. Dostęp on-line: https://forsal.pl/artykuly/824... (01.08.2025).
 
12.
Dziewulak, D. (2022). Podstawy prawne i organizacja systemu szkolnictwa we Francji z uwzględnieniem wpływu ministra edukacji na działalność szkół publicznych i prywatnych. Zeszyty Prawnicze Biura Analiz Sejmowych Kancelarii Sejmu, 1(73), s. 39-72.
 
13.
Filipowicz, M. (2017). Rodzina jako pierwsze środowisko wychowawcze. Zadania i ideał wychowawczy – z perspektywy kościoła. Łódzkie Studia Teologiczne, no 26(1), s. 127-146.
 
14.
Florek, I. (2020). Prawo do edukacji w Indiach. W: A. Pawlak, B. Skwarek, J. Stadniczeńko (red.), s. 393-402. W trosce o rozwój i bezpieczeństwo dziecka – aspekty społeczne i prawne. Warszawa: Wydawnictwo AEH.
 
15.
Fundacja Świętego Mikołaja. (2023). Niskie dochody w rodzinach to główna bariera rozwoju talentów dzieci. Wyniki badania. Dostęp on-line: https://publicystyka.ngo.pl/ni... (01.08.2025).
 
16.
Hejnicka-Bezwińska, T. (2008). Pedagogika ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie i Profesjonalne.
 
19.
Janiga, K. (2014). Polityka edukacyjna w świetle potrzeb kompetencyjnych na przykładzie branż BPO/SSC i ITO/IT. Zarządzanie Publiczne, 1(25), s. 91-103.
 
20.
Kanał Zero. (28.06.2024). Stanowski o muzeum w Gdańsku. Nie do wiary. Dostęp on-line: https://www.youtube.com/watch?... (30.07.2025).
 
21.
Kiełb-Grabarczyk, D. (2013). Wychowanie pod presją, czyli dzieciństwo XXI wieku. Wychowanie w Rodzinie nr 2, tom VIII., s. 317-329. Dostęp on-line: https://www.repozytorium.uni.w... (01.08.2025).
 
22.
Kozłowski, W., Matczak E. (2018). Aspiracje edukacyjne rodziców i dzieci a osiągnięcia szkolne. Studia Edukacyjne, no. 47, s. 313-328.
 
23.
Lamp, P. (2024). Unequal school funding hobbles the American dream. Dostęp on-line: https://www.ft.com/content/28e... (01.08.2025).
 
24.
Lewowicki, T. (2000). Podstawy pedagogiki ogólnej, Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
25.
Łukawska, M. (2017). Reformy edukacji w Polsce po 1945 roku i ich znaczenie. Zeszyt Studencki Kół Naukowych Wydziału Prawa i Administracji UAM, Numer specjalny, s. 69-86.
 
26.
Magier., P (2012). Pedagogika ogólna w strukturze nauk pedagogicznych. W: R. Skrzyniarz, E. Smołka, S. Konefał (red.), U podstaw tożsamości pedagogiki. Wielowymiarowość pedagogiki – biografistyka – historia, s. 31-49. Lublin: Wydawnictwo KUL.
 
27.
Majkowski, W. (2015). Socjalizująca rola szkoły a wychowanie w rodzinie.
 
28.
Maj-Waśniowsk, K. (2016). Wpływ polityki Unii Europejskiej na kierunki zmian w polskim systemie edukacji. Finanse, Rynki Finnsowe, Ubezpieczenia 6(84), cz. 2, s 151-168. Szymczak, A., Strzemieczna, E., (red.) (2024). Porównanie systemów edukacyjnych państw OECD ze szczególnym uwzględnieniem sposobu konstruowania podstaw programowych. Profil absolwenta. Warszawa: Instytut Badań Edukacyjnych.
 
29.
Markiewicz, E. (2013). Kultura ludzka – substrat wychowania człowieka. Pedagogika Rodziny ¾, s. 45-54.
 
30.
Nawrocki, D. (2025). Z polskiego muzeum usunięto polskich bohaterów. Dlaczego? Dostęp on-line: https://www.tiktok.com/@nawroc... (30.07.2025).
 
31.
Niewęgłowski, J. (2001). Edukacja wobec wyzwań współczesnej kultury: wychowanie na progu trzeciego tysiąclecia. Seminare. Poszukiwania naukowe, no. 17, s. 325-338.
 
32.
Nowak, M. (200-2001). Wychowanie do wartościowania w kontekście pluralizmu. Roczniki Nauk Społecznych, tom XXVIII-XXIX, zeszyt 2, s. 5-27. Dostęp on-line: https://ojs.tnkul.pl/index.php... (30.07.2025).
 
33.
Nowak, M. (2021). The problem of social engagement of a child within the family and by the family in the views of selected representatives of social pedagogy. Journal of Modern Science, 47(3), s. 261-284.
 
34.
Okoń, W. (2003). Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej. Warszawa: Wydawnictwo Akademickie Żak.
 
35.
Olbrycht, K. (2013). Współczesne obszary pedagogiki chrześcijańskiej. Paedagogia Christiana, 1(31), s. 121-135.
 
36.
Olbrycht, K. (2024). Tożsamość pedagogiki chrześcijańskiej i pedagoga w świetle tekstów Jana Pawła II. Paedagogia Christiana. 2(25), s. 11-33.
 
37.
Orłowska, B. (2019). Stereotypy i uprzedzenia wobec Innych – wprowadzenie. Studia – konteksty pogranicza, nr 3, s. 11-23.
 
38.
PAP. (2024). Nowa lista lektur szkolnych. Co znika, co dołożono. Dostęp on-line: https://www.pap.pl/aktualnosci... (30.07.2025).
 
39.
Paszkiewicz, A. (2013). Pozycja ucznia w grupie rówieśniczej. Scientific Bulletin of Chełm – Section of Pedagogy nr 1, ss. 166-174.
 
40.
Pierce, E., Claybourn, C. (2023). Private School vs. Public School. Parents have much to consider, from test scores and class sizes to diversity and costs. Dostęp on-line:.
 
41.
Polskie Forum Rodziców. (2024). Protest przeciwko zmianom w nauczaniu religii i etyki. Dostęp on-line: https://polskieforumrodzicow.p... (30.07.2025).
 
42.
Pontifical Commission for Social Communications. (1971). Communio et progressio. Acta Apostolicae Sedis, 63, s. 593–656.
 
43.
Przybyłowski, J. (2007). Deklaracja o wychowaniu chrześcijańskim «Gravissimum educationis»: wskazówki pastoralne dla funkcji wychowawczej Kościoła. Warszawskie Studia Pastoralne, no 5, s. 37-54.
 
44.
Radoła, M. (2012). Społeczno-kulturowe i ekonomiczne uwarunkowania zróżnicowania wyników egzaminów zewnętrznych. Studia edukacyjne, no 22, s. 179-200.
 
45.
Rechul, H., Bonarska-Treit, A. (2011). Finansowanie systemów edukacyjnych w krajach Unii Europejskiej. Prace Naukowe Uniwersytetu Ekonomicznego we Wrocławiu – Finanse publiczne, no 156, s. 352-365.
 
46.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 17 stycznia 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków i sposobu organizowania nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, (Dz. U. 2025 poz. 66).
 
47.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 6 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla liceum ogólnokształcącego, technikum oraz branżowej szkoły II stopnia, (Dz.U. z 2025 r. poz. 382).
 
48.
Rozporządzenie Ministra Edukacji z dnia 6 marca 2025 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie podstawy programowej kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia (Dz.U. z 2025 r. poz. 378).
 
49.
Rzeczypospolita (27.06.2024). Pilecki, Kolbe, Ulmowie usunięci z wystawy w Gdańsku. Kosiniak-Kamysz: Zrobimy tak, że wrócą. Dostęp on-line: https://www.rp.pl/polityka/art... (01.08.2025).
 
50.
Shao, Y., Kang, S., Lu, Q. i in. Wpływ relacji rówieśniczych na osiągnięcia akademickie uczniów szkół średnich: rola łańcucha pośredniczącego w motywacji do nauki i zaangażowaniu w naukę. BMC Psychol 12, 278 (2024). Dostęp on-lie: https://doi.org/10.1186/s40359... (02.06.2025).
 
51.
Singh, A. (2023). Reservation in Higher Education: Category-wise Student Enrollment in Universities & Colleges. Dostęp on-line: https://www.shiksha.com/humani... (30.07.2025).
 
52.
Spora, N. (2022). Między religią a postępem – indyjskie kontrasty edukacyjne. W: E. Kulas (red.), Deficyty edukacji - diagnoza kulturowa, s. 79-96. Katowice: Morgenroth;.
 
53.
Studia nad Rodziną UKSW 2015 R. XIX nr 1 (36), s. 35-47. Dostęp on-line: https://bibliotekanauki.pl/art... (30.07.2025).
 
54.
Szewczak, I. (2021). Wychowanie i pedagogika Wolfganga Brezinki. Lublin: Wydawnictwo KUL.
 
55.
Szwarc, A. (2024). Kultura i edukacja w obliczu permanentnej zmiany. Wprowadzenie. Kultura i Edukacja 2024 nr 2 (144), s. 9–14. Dostęp on-line: https://czasopisma.marszalek.c... (30.07.2025).
 
56.
Śliwerski, B. (2009). Teoretyczne podstawy współczesnej pedagogiki. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.
 
57.
Śliwerski, B. (2012) Pedagogika ogólna, Kraków: Wydawnictwo Impuls.
 
58.
Trybunał Konstytucyjny (2025) Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 lipca 2025 w sprawie Zasady organizacji nauki religii w publicznych przedszkolach i szkołach, sygn. akt U 2/25.
 
59.
Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 60).
 
60.
Ustawa z dnia 8 stycznia 1999 r. – Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz.U. 1999 nr 12 poz. 96); Ustawa z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz.U. 2017 poz. 59).
 
61.
Wróbel, A. (2024). Polityka edukacyjna jako polityka publiczna. Studia z teorii wychowania, tom XV, 3(48), s. 241-255.
 
Journals System - logo
Scroll to top