Przestępstwa korupcyjne stanowią bardzo poważne zagrożenie dla prawidłowego funkcjonowania każdego państwa. Polska nie jest tutaj wyjątkiem. Dyskrecja czynu korupcyjnego, jego intymność, podstawowa trudność w jego dokumentowaniu dla celów postępowania karnego i przede wszystkim brak „fizycznych ofiar” to podstawowe cechy tego przestępstwa. Zresztą korupcja jest niebezpieczna nie tylko dla obywateli, ale przede wszystkim dla państwa. Dzisiejsze zagrożenia nie są związane jedynie ze zbrojnym atakiem na suwerenne państwo. Każda współczesna wojna poprzedzona jest niezliczonymi działaniami wywiadowczymi i analitycznymi, mającymi na celu zdefiniowanie słabych elementów w systemie obronnym państwa i to nie tylko w znaczeniu militarnym, ale także proceduralnym. Rezultatem słabości proceduralnych/instytucjonalnych jest korupcja. Poprzez skorumpowanie funkcjonariuszy państwowych odpowiedzialnych za podejmowanie strategicznych decyzji na rzecz suwerenności swojego państwa można uzyskać ogromne wpływy w polityce bezpieczeństwa narodowego. Zwalczanie korupcji to nie tylko konieczność wprowadzenia odpowiednich zmian w obowiązujących przepisach prawa bądź zwiększenie skuteczności działania organów ścigania, ale przede wszystkim przewartościowanie postaw i mentalności obywateli, działania prewencyjne, zakrojona na szeroką skalę edukacja od najmłodszych lat oraz opracowanie algorytmów postępowania dla poszczególnych środowisk społecznych WSTĘP 8 Zjawisko korupcji i przestępczości korupcyjnej w Polsce w latach 1997–2014. Wybrane przykłady, pomiary i badania w przypadku spotkania się z propozycją wręczenia łapówki za załatwienie sprawy. Każdy obywatel powinien wiedzieć, jak zachować się w takiej sytuacji, niezależnie od poziomu znajomości prawa. To stanowcze wypowiedzenie wojny tej formie przestępczości. Należy pamiętać przy tym o fakcie, że mechanizmy popełniania przestępstw korupcyjnych bardzo często wyprzedzają mechanizmy mające zapobiegać powstawaniu korupcji, dlatego tak trudno skutecznie walczyć z tym zjawiskiem. O samym przestępstwie korupcji powstało wiele opracowań naukowych, raportów, analiz i materiałów popularyzatorskich1. Nie sposób jednak oprzeć się wrażeniu, że brakuje opracowań poświęconych procesowi badawczemu korupcji. Niniejsza publikacja ma tę lukę wypełnić. Zaprezentowano w niej dwa modele badania korupcji: model badania przestępczości oraz model badaniach mechanizmów antykorupcyjnych. Jest to zabieg celowy mający przybliżyć pewne wspólne czynniki przy badaniu korupcji, ale jednocześnie wskazać na różnice, nie tylko w zakresie tematów badania, lecz także procesów metodologicznych. Oczywiste jest, że prezentowany materiał nie wyczerpuje całego problemu, niemniej jednak poprzez połączenia podejścia naukowego i praktycznego stanowi wartość dodaną dla poznania zjawiska korupcji.