Celem niniejszego szkicu jest wprowadzenie w zagadnienie wspólnoty jako środowiska wychowawczego, będącego jednocześnie istotnym czynnikiem warunkującym pracę pedagogiczną nauczyciela, jego wysiłki wychowawcze podejmowane zarówno w szkole, jak i w środowisku życia uczniów. Zwłaszcza na etapie edukacji wczesnoszkolnej, gdy partnerem są dzieci o jeszcze nie ukształtowanej osobowości, nauczyciel staje wobec ważnego zadania rozpoznania środowiska wychowawczego rodziny, sąsiedztwa, społeczności lokalnej, gdyż w niej rozpoczął się proces kształtowania habitusu, który będzie wyznaczał między innymi dalsze etapy rozwoju i kariery szkolnej ucznia. W analizie sygnalizowanego problemu przyjmuję sprawozdawczo-rekonstrukcyjną perspektywę metodologiczną , ale także określam „wspólnotę” w znaczeniu projektującym. Podstawowe pytanie brzmi: „Jakie walory, jaki potencjał tkwi we wspólnocie?” Jeśli bowiem posiada ona jakiś potencjał lub kapitał, to naturalną koleją rzeczy jest jego oddziaływanie na habitus uczniów – ich język i inne kompetencje, co warunkuje następnie przebieg edukacji szkolnej. Kapitał wspólnoty może poza tym stanowić – jak pisał Aleksander Kamiński – swoisty „filtr” zatrzymujący negatywne, z punktu widzenia rozwoju i wychowania, wpływy