Franciszek Bacon – angielski myśliciel z XVII wieku – uznał fakt ulegania wpływom autorytetów za jedno z czterech złudzeń ludzkości utrudniające obiektywne poznawanie świata. W XXI wieku, za Hannah Arendt, mówi się o zanikaniu autorytetów. Postępując zaś za tokiem myślenia Lecha Witkowskiego można się zgodzić, iż pojęcie autorytetu znalazło się na „pedagogicznym śmietniku”. Jednak zjawisko autorytetu, znane od starożytności, nadal stanowi integralny element życia społecznego. Trudno jednak w sposób jednoznaczny udzielić odpowiedzi na pytanie „czym jest autorytet” i jak jest jego rola? Autorytetem może bowiem cieszyć się zarówno przywódca organizacji przestępczej jak i profesor uniwersytetu. Z jednej strony autorytet ukazywany jest jako niezbędny element oddziaływań wychowawczych, z drugiej zaś prezentowany jako źródło zagrożeń dla rozwoju człowieka. Te i inne tak różnorodne i niekiedy sprzeczne opinie wywołują intelektualne zakłopotanie wzbudzając wciąż nowe dyskusje i spory. Wobec nich nie można przejść obojętnie. Należy raz jeszcze przemyśleć społeczną rolę autorytetu weryfikując i wzbogacając dotychczasową wiedzę na jego temat. Przez setki lat autorytet zajmował kluczową pozycję w życiu społecznym. Jako przekaziciel wiedzy i wartości przyczyniał się do intelektualnego i duchowego rozwoju osób. Jednak w XXI wieku oblicze życia społecznego zostało radykalnie zmienione. Czy w związku z tym autorytet powinien zostać usunięty na margines, czy wręcz przeciwnie, tym bardziej jest potrzebny w życiu współczesnego człowieka? Miejscem dyskursu o autorytecie stała się Konferencja Naukowa zorganizowana 20.05.2013 roku w Wyższej Szkole Gospodarki Euroregionalnej im. Alcide de Gasperi w Józefowie. Tematem interdyscyplinarnych dociekań było zjawisko autorytetu w edukacji, wspólnotach lokalnych, środowisku rodzinnym i w życiu gospodarczym. Owocem namysłu nad fenomenem autorytetu jest zaś zbiór artykułów tworzących niniejszą monografię. Na tematykę artykułów wskazują postawione w nich pytania ujawniające kontrowersje i niejasności (aporie) związane z analizowanym problemem autorytetu. Bez sformułowanych pytań nie byłoby przecież możliwe poszukiwanie i udzielenie odpowiedzi (euporia). Postawione w trakcie konferencji pytania brzmiały następująco: • Jaka jest różnica pomiędzy osobą, która „jest autorytetem”, a osobą, która „ma autorytet”?6 | WSGE • Na czym polegają nieporozumienia w pojmowaniu istoty i roli autorytetu? • Kim jest autorytet alternatywny? Czy pozostawianie pod jego wpływem jest korzystne z punktu widzenia realnego dobra osób? • Czym jest i w jaki sposób powstaje etos zawodu nauczyciela? • Jaka jest relacja pomiędzy osobowością nauczyciela a jego stylem nauczania? • Jakie są źródła kryzysu autorytetu we współczesnym wychowaniu? • Jakie poglądy na temat autorytetu posiada młodzież szkół ponadgimnazjalnych? • Jakimi przymiotami odznacza się pracownik naukowy cieszący się autorytetem wśród studentów? • Czy i w jakim stopniu studenci pedagogiki posiadają swoje autorytety? • Jakie funkcje autorytet spełnia w rodzinie? • Na czym polega autorytet dziadków zajmujących się wnukami? • Jakie są funkcje autorytetu w społeczności lokalnej? • W jaki sposób powstaje autorytet lokalnego lidera kultury? • Jakich autorytetów potrzebuje współczesna gospodarka? • Czy strategia społecznej odpowiedzialności biznesu buduje autorytet firmy? Zamieszczone w niniejszej monografii artykuły, w których znajdują się powyższe pytania, zostały podzielone na trzy części. Pierwsza część obejmuje teksty dotyczące teoretycznych podstaw rozumienia autorytetu. Druga część gromadzi prace na temat obecności autorytetu w środowiskach związanych z wychowaniem dzieci i młodzieży. Część trzecia natomiast to zbiór artykułów prezentujących rolę autorytetu w życiu społecznym. Układ artykułów w kolejnych częściach odzwierciedla zaś drogę myślową polegającą na przechodzeniu od problemów bardziej ogólnych do bardziej szczegółowych. Specjalne podziękowania należy złożyć na ręce Pana dr Krzysztofa Dziurzyńskiego – Dziekana Wydziału Pedagogiki Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie – za trud zorganizowania oraz prowadzenia konferencji. Szczególne słowa podziękowania należy skierować w stronę Recenzentów: Pani doc. dr Dagmar Markovej z Uniwersytetu Konstantina Filozofa w Nitrze na Słowacji i Pana prof. zw. dr hab. Artura Andrzejuka z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Trzeba również podziękować Pani mgr Aleksandrze Ukleja – sekretarzowi wydawnictwa Wyższej Szkoły Gospodarki Euroregionalnej w Józefowie - za wspieranie wiedzą i doświadczeniem prac redakcyjnych. Słowa podziękowania należą się Autorom tekstów za stawianie pytań budzących myślenie. Czytelników zaś zapraszam do poszukiwania w niniejszych artykułach odpowiedzi na pytania o istotę i sens autorytetu. Bo „bezmyślnym życiem żyć człowiekowi nie warto”. (Platon)